ANNE SEVGİSİNİN TİMSALİ HAZRET-İ VEYSELKARANİ’NİN HAYATINDAN KESİTLER

Koronavirüs salgını olmasaydı, içinde bulunduğumuz bu haftayı VEYSELKÂRANİ Hazretlerini anma haftası olarak etkinliklerle ihya edecektik. Ne var ki, birçok etkinliklere set çeken PANDEMİ yüzünden ne Hazret-i Veyselkarani’yi ne de ANNELER GÜNÜNÜ etkinliklerle anmak gibi bir lüksümüz yok. Biz yine istedik ki, yazılarla olsun Hazret-i Veyselkarani’yi anaerak mübarek hayatlarını anımsatalım. Böylece anne sevgisinin timsalini anlatmağa çalışalım.

Hazret-i Veyselkarani’ye izafe edilen yedi türbe vardır. Bunlardan biri Baykan İlçemize bağlı ismiyle müsemma VEYSELKARANİ BELEDSİNDE olanıdır. Hazret-i Veyselkârani, İslâm âleminde “HAYR-ÜT TABİİN” yani “TABİİNLERİN ENHAYIRLISI” unvanı ile bilinir ve anılır. Peygamber Efendimiz HAZRET-İ MUHAMMED’İ (O’na, cümle Peygamberlere al ve ashaplarına salat ve selâm olsun) baş gözüyle görmemekle beraber, iman gözüyle gören tabiinlerdendir.

YÜCE ALLAH’ın bir sırrı, bir hikmeti olarak, çok istemesine rağmen, Hazret-i Resulullah’ı görmek ve ashabı kiram sınıfına dahil olmak saadetine erişememiştir.

Veyselkârani Hazretleri hakkında bilinenler çok azdır. Yemen’in Karen Köyünden olduğu, miladi 550-560 yılları arasında doğduğu konusunda rivayetler vardır.

Hazret-i İSÂ’nın (aleyhisselâm) göğe çekilmesinden sonra, insanlar yeniden ve süratle bozulmuş, adına DEVR-İ FETRET denilen karanlık bir dönem başlamıştı. Miladi 500 yıllarına doğru adlarına “HANİF” denilen ve Yüce ALLAH’IN birliğine inanan insanlar ortaya çıkmış, irşat görevine başlamışlardı. Putperestler tarafından hor ve hakir görülen HANİFLER, özellikle Arabistan yarımadasında boy göstermekteydiler. Tevrat ve İncil’deki bazı işaretlerden yola çıkarak, son Peygamberin dünyaya teşriflerinin yakın olduğunu biliyor ve bunu müjdeliyorlardı.

İşte, bu haniflerden biri de Yemen’de Muradoğlu kabilesinin ileri gelenlerinden AMİR’Dİ. Amir, bu yüzden kendi akrabaları tarafından bile “PUT DÜŞMANI” ilân edilerek dışlanmıştı.

Âmir’in eşi, kabilenin en güzel kadınlarından olan Esma’ydı. Esma, Kocası Âmir’e inanıyor, güveniyordu. Kocasının telkiniyle o da haniflerden olmuştu. Ancak, kabilesi Amir’i ve eşi Esma’yı manevi abluka altına almışlardı. Onlarla konuşmuyor, alışveriş yapmıyor, yeniden putperestliğe dönmelerini sağlamak için mümkün olan her türlü hakareti yapıyorlardı.

Bu arada, Amir ve Esma’nın bir erkek çocukları doğdu. Adını ÜVEYS koydular.

Amir, oğlu doğar doğmaz, diğer hanif arkadaşlarındanöğrendiği “ALLAH” ve “MUHAMMED” adlarını kulağına defalarca okudu. Biliyordu ki, yeni doğan çocukların ilk duydukları kelimeler beyinlerine nakşedilir, asla silinmezdi.

Küçük Üveys 5 yaşlarına geldiğinde, babası hastalanmıştı. Daha gençti ama ölüm, genç-ihtiyar dinlemiyordu. Hastalanmasında, ailesine karşı uygulanan ambargonun da etkisi vardı. Öleceğini hisseden Amir, Üveys’i yaşlı gözlerle süzerek:

-Sana öğrettiğim ve hayatın boyunca hiç unutmamanı öğütlediğim o iki mübarek ismi söyle bakalım dedi. Üveys, saygılı bir üslupla ve taşıdıkları büyük mânayı biliyormuşçasına:

-ALLAH ve MUHAMMED… cevabını verdi.

Bunun üzerine Amir:

-Size, bu iki mübarek isimden başka hiçbir miras bırakamıyorum. Ama bu iki kelime, en değerli hazinelerden daha değerlidir. Sakın, hiç unutmayın. Özellikle sen ey Esma, Üveys’in bu iki mübarek ismi unutmasına asla fırsat verme. Hayatta olduğun sürece hep telkinde bulun, dedi.

Eşini ve çocuğunu Allah’a emanet eden Amir, ebediyet âlemine intikal etti. Eşi ağlıyor, henüz ölümün ne olduğunu bilmeyen Üveys ise, Annesinin ağlamasına ağlıyordu.

Neyse ki, ölümünden sonra olsun akrabaları Amir’e ve ailesine sahip çıktılar. Amir’i defnettiler. Esma’ya da, putlara dönmesi için telkinde bulundular.

-Putlara dönmezsen, halin nasıl olur. Kocanın ölümünden ders al, dediler.

Esma da, onlara uymuş gibi yaptı. Bunu, oğlu için yapıyordu. Üveys 7-8 yaşlarına geldiğinde çobanlık yapmağa ve deve gütmeğe başladı. Üveys’in güttüğü develer, kendisine öyle itaat ediyorlardı ki, bunu gören Muradoğulları en azgın develerini özellikle O’na teslim ediyorlardı. Hem, Üveys’in güttüğü develer, daha bol süt vermekteydi.

Amir’in ölümüne çok üzülen Eşi Esma ise Hastalanmış, yatağa düşmüştü. Sol tarafına inme inen ve yatağa bağlı hale gelen Esma’ya Oğlu Üveys’ten başka bakacak kimsesi yoktu.

Üveys, sabah erkenden kalkar, Annesinin temizlenmesine yardım eder, yatağını düzeltir, sütünü içirir, hayır duasını alır, develeri gütmeğe öyle giderdi.

Hemen her sabah, Üveys ile Annesi arasında geçen konuşma şöyle olurdu:

-Ey annelerin en güzeli, en tatlısı, en hayırlısı, Annem. İşte yatağını, yorganını düzelttim. Odanı sildim, süpürdüm. Etrafı derleyip, toparladım, sütünü hazırladım. Sana elimle içireyim. Sonra o güzel pamuk gibi yumuşacık elini öpeyim, hayır dualarını alarak gideyim. Gerçi, develeri otlatmağa gittiğim zaman da aklım hep sende. Ya bir ihtiyacın olursa, ya benim yapmam gereken bir durumla karşı karşıya kalırsan diye hep seni düşünmekteyim diyen Üveys’e, Annesinin verdiği cevap da aşağı yukarı hep aynı olurdu:

-Ey Oğlum, çocukların en güzeli, en sevimlisi, en tatlısı, en hayırlısı. Selâmetle git, selâmetle gel. Asıl, benim aklım sende. Bu küçük yaşına rağmen, bu kadar azgın develerle nasıl baş ediyorsun, diye öylesine üzülüyorum ki. Ah, Baban sağ olsaydı da, bu kadar ağır bir yük omuzlarına binmeseydi. Ya da, ben kötürüm olmasaydım, sana yardımcı olabilseydim. Ne yapayım ki, ben sana ancak ayak bağı olmaktayım. Amma, senin bir sahibinin olduğuna inanıyorum. Seni kollayan, gözetlen kadir, muktedir bir sahibin var. Bunu hissettiğim için teselli bulmaktayım. Ey Üveys, develeri otlatıp geri döndükten sonra, sakın gecikme. Beni meraka düşürme. Hasta yatağında, seni bekleyen bir annenin olduğunu unutma.

Bu konuşmalardan sonra Üveys, Annesinin ellerini öper, bir başka arzusu olup olmadığını sorar, hayır duasını aldıktan sonra, evden çıkarak deve sahiplerinin evlerine bir-bir uğrayarak develeri alır, en güzel otlaklara götürürdü. Develer de eğitilmiş, disiplinli birlikler gibi hareket eder, en ufak bir aksilik göstermez, hele “DEVE İNADI”nı hiç yaşatmaz, Üveys’in yanında kuzu gibi olurlardı.

Üveys, develeri güderken, bir taraftan da bütün HANİFLER gibi, etrafta olup bitenleri hayretle seyrediyor, kâinattaki nizamı, intizamı, dağları, taşları, nehirleri, ağaçları, binbir çeşit hayvanları düşünüyor, bütün bunların BİR TEK YARATICININ eserleri olduğunu hissediyordu. Bu öyle bir yaratıcıydı ki ÇOK KADİR, MUKTEDİRDİ. Kâinatta öyle bir nizam vardı ki, bu nizamın TESADÜFLERİN ESERİ OLMASI BİNLERCE KEZ MUHALDİ. Bu nizamı, intizamı tesadüflere bağlamak ise AHMAKÇA bir düşünceden ibaretti.

Bu arada, Babasının kendisine öğrettiği (ALLAH MUHAMMED) kelimelerini hiç dilinden düşürmüyordu. Bu iki kelimeye, tam manasıyla âşıktı.

Üveys, bir gece rüya gördü. Bu rüya, arada-sırada gördüğü SADIK  RÜYALARDAN biriydi. Rüyasında, Güneşin doğuşunu görüyordu. Karanlıkları yırtarcasına doğan güneş, MEKKE’DEN, KÂBE’NİN üzerinden doğmaktaydı.

Yine rüyasında bir ses O’na:

-“Ey Üveys, işte senin güneşin, işte, senin âşık olduğun ahir zaman Peygamberi dünyaya teşrif etti. BU DOĞAN GÜNEŞ, ŞEMS-İ MUHAMMED’TİR.” diye seslenmekteydi.

Develeri güderken, yakınından geçen kervanlardan Mekke’yi, Kâbe’yi duymuş, Ahir zaman Peygamberinin doğuşunun yakın olduğunu öğrenmişti. Artık, Babasının kendisine bellettiği ve zihnine nakşettiği “MUHAMMED” adının, geleceği müjdelenen AHİR ZAMAN PEYGAMBERİ olacağını biliyor, dünyaya teşriflerini bekliyordu.

Evet, Hazret-i Veyselkârani bir RESULULLAH ÂŞIĞIYDI. Bu öylesine bir aşktı ki, ilham yoluyla varlığından haberdar oluyor, anbean onunla yaşıyordu. Hazret-i MUHAMMED’İN (O’na al ve ashabına salat ve selâm olsun), dünyaya teşriflerini, Peygamber oluşunu, Peygamberliğini ilân edişini, Mekke’den, Medine’ye hicretlerini ilham yoluyla hissetmekte ve Onunla birlikte olamamanın acısını yüreğinde duymaktaydı. Ama ne yapsın ki, Annesini bırakarak gitmesine imkân yoktu. Anneye bakmanın, kutsallığının ve sorumluluğunun idraki içindeydi.

Nihayet, Annesine durumunu açıkladı. HAZRET-İ RESULULLAH’I GÖREBİLMESİ İÇİN kendisine müsaade etmesini diledi. Oğlunun, HAZRET-İ RESULULLAH’IN AŞKIYLA NE DENLİ YANDIĞINI BİLEN VE ASLINDA KENDİSİ DE AYNI HİSLERLE DOLU OLAN ANNESİ, ÜVEYSE ŞARTLI DESTUR VERDİ. MEDİNE’YE GİDECEK, AMA ORADA BULAMAZSA BEKLEMEDEN GERİ DÖNECEKTİ.

Annesinden aldığı bu müsaade üzerine, bir aylık yolu yaya yürüyerek Medine’ye ulaşan Veyselkârani Hazretleri, Medine’nin sokaklarda oynaşan çocuklardan, HAZRET-İ RESULULLAH’ın evini sorarak öğrenmiş ve kapıyı büyük bir edeple çalarak HAZRET-İ RESULULLAH’I sormuştu. O esnada, evde bir rivayete göre Hazret-i Aişe Annemiz, diğer bir rivayete göre de, Hazret-i Fatıma Anamız vardı. Kapıyı çalan kişiden ne istediği sorulduğunda, Hazret-i Üveys, kendisini tanıtıp, HAZRET-İ RESULULLAH’I ziyaret etmek için geldiğini arzetmişti.

Kendisine, Hazret-i Resululluh’ın evde olmadığı (bir kavle göre Tebbük Seferinde olduğu) iletilince, derin bir hasret çeken Hazret-i Üveys, annesinin vasiyeti ve durumu yönünden beklemesinin mümkün olamayacağını yana, yakıla anlatmış, HAZRET-İ RESULULLAH’A selâm ve hürmetlerinin iletilmesini dileyerek, geri dönmek zorunda kalmıştı.

Yine rivayetlere göre, birkaç saat veya birkaç gün sonra HAZRET-İ RESULULLAH TEBBÜK GAZVESİNDEN geri dönüp, Hane-i Saadete teşrif ettiklerinde, ev halkının anlatmalarına fırsat kalmadan:

-HANEMİZE, “ÜVEYS” ADINDA BİRİ GELDİ Mİ? diye sormuşlar.

Hane-i saadet halkı, durumu anlattıklarında Peygamber Efendimiz:

-ÜVEYS BENİ, BEN ÜVEYSİ ÇOK SEVERİM.

Buyurmuşlar. Sonra, CÜBBE-İ ŞERİFLERİNİ ÇIKARARAK, bir daha Medine’ye gelmeleri halinde Üveys’e verilmesini vasiyet etmişler.

Hazret-i Resulullah’ın, mübarek cübbelerinin Hazret-i Veyselkârani’ye verilmesi şekli de ihtilaflıdır. Bir rivayete göre, Peygamber Efendimizin İRTİHALLERİNDEN takribi beş yıl sonra Annesi vefat eden ve bu açıdan hür kalan Hazret-i Veyselkârani bizzat Medine’ye gitmiş ve kendisini tanıtmıştır. Bunun üzerine, Peygamber Efendimizin vasiyetleri gereği mübarek cübbeleri, kendisini verilmiştir.

Diğer bir rivayete göre, yine Peygamber Efendimizin irtihallerinden sonra Hazret-i Ömer, Hazret-i Ali ile birlikte Yemen’in Karen köyüne giderek kendisini arayıp bulmuşlar ve HAZRET-İ RESULULLAH’IN vasiyetleri gereği hırka-i şerifi kendisine takdim etmişler.

Yüz yıl kadar yaşadığı rivayet edilen Hazret-i Veyselkârani’nin vefatının nasıl olduğu konusu da ihtilaflıdır. Bazı kaynaklara göre, Hazret-i Ömer’in hilafeti zamanında AZERBAYCAN SAVAŞLARINA katılan Hazret-i Veyselkarani, bu savaşlar sırasında hastalanarak vefat etmiştir.

Bazı kaynaklar ise Hazret-i Ali ile Muaviye arasındaki savaşta, Hazret-i Ali taraftarları arasında yer aldığını veya savaşı durdurmak için arabulucu olmak istediği sırada vefat ettiğini söylerler.

Hazret-i Veyselkârani’nin, gerçek Kabrinin nerede olduğu da ihtilaflıdır. Halk tarafından sevilen ve sayılan zatlara birçok makamlar maledilmiştir. Bunun, birçok örnekleri vardır. Her ne kadar keşif ve keramet ehli zatlar, Hazret-i Veyselkarani’nin gerçek makberinin, Siirt’in Baykan ilçesinin adıyla müsemma beldesinde bulunan yer olduğu konusunda işaretler vermişlerse de Şam’da, Yemen’de, Beyrut’ta, Mardin’de, hatta Bursa’nın Gemlik yolu üzerinde türbelerinin bulunduğu ve bu makamlarının da ziyaretçilerle dolup taştıkları bilinmektedir.

Geçmiş yıllarda içinde bulunduğumuz hafta etkinliklerle kutlanan Hazret-i Veyselkarani’yi anma törenleriyle anneler günü etkinlikleri kapsamında istedik ki bu büyük ALLAH ve PEYGAMBER dostunun hayatının bir kesitini sunalım. Tabii, rivayetler doğrultusunda. İşin gerçeğini ancak ALLAH BİLİR.

VEYSELKARANİ HAZRETLERİ HAKKINDAKİ HÂDİS-İ ŞERİFLER

Hazret-i Veyselkarani’nin mübarek hayatını kısaca özetlemeğe çalıştıktan sonra istedik ki  Hazret-i MUHAMMED’in  (O’na, al ve ashabına salat veselâm olsun) en sadık âşıklarından biri olan Hazret-i Veyselkârani ile ilgili tespit edebildiğimiz ve sahih olduklarına güvenilen birkaç hâdis-i şerifi sunalım. İşte o hâdis-i şerifler:

Hazret-i Ömer buyurmuşlar ki:

-Resulullah’tan duydum. Tabiinlerin en hayırlısı ÜVEYS denilen bir adamdır. O’nun, haklarına çok riayet ettiği, sevdiği, saydığı hasta bir annesi vardır. Kendisi de SEDEF denilen bir cilt hastalığına tutulmuşken, yaptığı dualar sonucu o hastalığından kurtulmuştur. O’nu görürseniz, size dua etmesini isteyiniz.

Useyr Bin Cabir buyurmuşlar ki:

-Küfe ehli, Hazret-i Ömer’i ziyarete gelmişlerdi. Onlara: “Aranızda, Üveys Bin Amr adlı bir kimse var mı?” diye sordu. İçlerinden biri, “O kişi benim.” Dedi. Bunun üzerine Ömer sorularına devam etti. “Murat Kabilesinin, Karen Aşiretinden misin?

Yine: “Evet” cevabını aldı.

Hazret-i Ömer yine sordu:

-Sende sedef hastalığı vardı da, dua edip ondan kurtuldun mu?

“Evet” cevabını alınca, o hastalığın bir işareti olarak dinar büyüklüğünde bir lekenin kalmış olması lâzım, dedi.

Hazret-i Üveys, o işareti gösterdi. Bunun üzerine Hazret-i Ömer buyurdu ki:

-Hazret-i Resulullah’tan duydum ki, “Üveys bin Amr adlı kişi, Yemen ehliyle birlikte size gelecektir. O Murat Kabilesinin Karen Aşiretine mensuptur. O’nun bir alâmeti daha önce sedef hastalığına yakalanıp, yaptığı dua sayesinde ondan kurtulması ve bunun nişanesi olarak vücudunda kalan bir dinar büyüklüğündeki lekedir. Annesine çok müşfiktir. Allah’tan bir dilek dilerse Hazret-i ALLAH muhakkak duasını kabul eder. O’nu görürseniz, duasını isteyiniz” buyurdu.

Bunu söyledikten sonra, Hazret-i Ömer, Hazret-i Veyselkârani’nin duasını talep etti. O da, Hazret-i Ömer’e duada bulundu.

Peygamber Efendimizin, Veyselkarani hakkındaki birkaç hâdis-i şeriflerini  daha sunalım:

-Muhakkak ki bana, Yemen tarafından Rahmani bir koku gelmektedir.

-Üveys, benim HALİLİMDİR.

(Burada ‘HALİL’ kelimesi ‘DOST’ anlamındadır. Hazret-i İbrahim’in, YÜCE ALLAH’IN HALİLİ OLMLASI GİBİ!)

-Şimdiden, cennet ehlini görmek isteyen, Yemen’in karen köyüne gitsin. Erken saatte yola çıksın. İlk olarak geçecek sarıklı ve eski elbiseli deve çobanı Üveys’i görecektir. İşte O, cennet ehlidir.

-Veyselkarani, Tabiinlerin en hayırlısıdır.

-Benden sonra hırkamı Üveyse veriniz.

ÜVEYSİLİK NEDİR

Hazret-i MUHAMMED’İN (O’na, al ve ashabına salat ve selâm olsun) vefatlarından sonra, İslâm dininde birçok tarikatlar türemiştir. İnsanları, hakka ulaştırmayı amaçlayan bu tarikatların hepsinin de bir mürşidi vardır. Tarikatların en yaygın olanları Nakşibendi, Kadiri, Servendi, Çeşti, Halveti’dir. Bunların dışında daha birçok tarikatlar da bulunmaktadır. Tarikatların ortak özellikleri, hepsinin de bağlı oldukları bir tarikat şeyhlerinin bulunmasıdır. Bu tarikatların silsileyi yürüten kolları vardır.

ÜVEYSİLİK ise hiçbir tarikata, şeyhe intisap etmeden ALLAH’I aramak, bulmak ve ulaşmak metodudur. Veyselkarani de hiç kimseye intisap etmeden, hatta Resulullah’ı dahi görmeden akıl ve tefekkürle ALLAH’ın varlığını kabul etmiş, Yaratıcıya ibadet ederek, makam sahibi olmuştur. O’nun, Hazret-i Resulullah’tan haberdar olması İlahi bir ilhamın eseridir.

İşte, hiçbir tarikata intisap etmeden İslami çerçevede kalmak şartıyla,  ALLAH’A ulaşmak isteyen ibadet, takva ve tasavvuf ehline bu sebeple “ÜVEYSİ” denilir.

Üveysiler, hazret-i Veyselkârani’ye de tabi değillerdir. Doğrudan doğruya Allah’tan ve Resulullah’tan feyz almak için çalışır ve ibadet ederler. Hazret-i Veyselkârani’nin metodu olması sebebiyle bu gibilere “ÜVEYSİ” denile gelmiştir.