23 Eylül’ün bir özelliği, gece ve gündüzün eşit olduğu gün olmasıdır. Asıl konuşulması gereken konulardan biri de gecenin ve gündüzün eşit olduğu günlerin (21 Mart – 23 Eylül) İbrahim Hakkı Hazretleri’nin 3 asır önce kurduğu mekanizmayı anımsamak olmalıdır.
İbrahim Hakkı Hazretleri bilindiği gibi aslen Erzurumludur ve 1701 yılında Dünyaya gelmiştir. Tillo’nun kanaat önderlerinden Kadiri Şeyhi İsmail Fakirullah Hazretlerinin şakirtlerinden Osman Efendi’nin oğludur.
9 yaşlarında geldiği Tillo’da Hazret-i Fakirullah’ın dergahında kalmış feyz ve terbiye almıştır. Birçok önemli merkezleri gezen İbrahim Hakkı Hazretleri, Padişah Mahmut döneminde davet edildiği İstanbul’da saray kütüphanesindeki eserlerden yararlanarak (MARİFETNAME) adındaki ansiklopedik değeri haiz eserini yazmıştır.
70’e yakın eseri bulunan İbrahim Hakkı Hazretleri bu eserlerinde jeolojiden astronomiye, fizyolojiden psikolojiye kadar pek çok konuları işlemiş, böylece, Müslüman ilim adamlarının, asrın bütün ilimleriyle ilgilenmeleri gerektiğini bizzat tatbik ederek ortaya koymuştur.
Bu olaydan asıl çıkarılması gereken ders, Müslümanların ilimle uğraşmaları gereğidir. Yoksa 21 Mart-23 Eylül tarihlerinde doğan güneşin ilk ışınları İsmail Fakirullah Hazretlerinin türbedeki sandukasının başucuna vurmuş vurmamış, bunun maddi, hatta manevi açıdan hiçbir önemi yoktur. Bu olaydan alınması gereken asıl mesaj, Müslümanların ilme vermeleri gereken değerdir. İlmin her dalıyla uğraşmaları gerektiğidir.
Sonuç itibarıyla 1735’li yıllarda İbrahim Hakkı Hazretleri tarafından kurulan bir mekanizmanın, 1960 yılında yapılan restorasyon sırasında bozulması ve defalarca denenmesine rağmen, ancak 2011 yılında yeniden kurulabilmesi elbette ki düşündürücüdür. Bundan alınacak ders, gerçek bilim adamlarının, pozitif ilim dallarını ihmal etmeyen bilginler olduklarıdır.
İbrahim Hakkı Hazretleri’nin kurduğu IŞIK MEKANİZMASI, büyük bir hendese eseri olup, ta o yıllarda Tillo’da ilmin ulaştığı seviyenin belirlenmesi açısından önemlidir.
Işık hadisesi, Siirt’imizin ışıklanmasına vesile olsun derken, 23 Eylül günü güneş saat 05:53’te doğacağına göre en geç saat 05:00’te Tillo’da olalım ki IŞIK OLAYINI izlemek imkânını bulalım.