Kaybolan Bir Dil: Hertevince

Diller yani daha önce bildiğimiz tanımlamayla lisanlar tıpkı canlılar gibi, doğar büyür gelişir ve sonra da ölürler.
Tarih boyunca sayısız dil bu akıbete uğramış. Bunlardan bir tanesi de yalnız bir köyde 300-500 kişi arasında kullanılan Hertevince dili gibi. Yani bizden bir dil.
Yalnız Pervari’ye bağlı Ekindüzü köyünde konuşulan bir dil. Gayrimüslimlerle Müslümanların kardeşçe yaşadıkları bu köyde iki dil kullanılıyordu. Gayri Müslimler kendilerine özgü Hertevince dili ile iletişim sağlıyorlardı. Ancak her ili kesim iki dili birbirleriyle iletişim sağlayabilecek kadar biliyordu.
1957 yılında Alman dil bilimci Lastrow köye kadar gelmiş ve bir süre kalarak bu dil ile ilgili ilk bilimsel çalışmayı gerçekleştirmiş.
Lastrow daha sonra 1972 yılında tekrar köye gelip çalışmalarını sürdürmüş. Hatta bu defa bu dili bilen birisi ile o dönemde Siirt’in tek kaloriferli tek özel binası olan Özgen Otelinde adeta kampa girmiş.
Günlerce süren bu kamp sonucu Hertevince dilinde ilk sözlük meydana getirilmiş.
1980 li yıllarda tüm bölgede olduğu gibi gayrimüslimlerin Avrupa’ya göç etmesi bu dilin sonunu getirdi.
Bu köyden göç edenlerin ağırlıklı olarak, Paris’e yerleştiklerini ve uzun bir müddet her yıl gelip köyü ziyaret ettikleri bilgisini ekleyelim.
2010 yılında Birleşmiş Milletlere bağlı UNESCO teşkilatı bu dili kaybolan diller listesine aldı.
2012 yılında Anadolu Ajansı adına bu köye giderek dilin durumunu araştırdım. O dönemde bu dili bilen 4 Müslüman hemşerimiz kalmıştı. Onlardan üçü ile röportaj yaptık.
Bu kişiler halen hayatta mı değil mi? Bilemiyorum. Bildiğim tek şey bu dilin en azından köyde artık kaybolduğunu söyleyebilirim.