PATATES-SOĞAN SUDAN UCUZ

Sudan ucuz deyimi gerçekten gerçek oldu. Bu yıl patates ve soğan sudan ucuz. Geçen yılın zam şampiyonu bu ikili bu yıl fiyat açısından yerlerde sürünüyor. Geçen yıl fiyatı 5-6 lirayı bulan patates mevsim başında 2 TL’den satılmaya başlandı. Geçen gün kilosunun 1 TL’den satıldığını gördüm. Yine aynı şekilde geçen yıl kilogramı 10 TL’ye kadar ulaşan soğan da o eski günlerinden çok uzakta. Mevsim başında kilosu 1.5 TL’den satılan soğan bugünlerde 1.5 TL ile 2 TL arasında bir fiyatla satılıyor.

Bu fiyatları görünce sevineyim mi, üzüleyim mi bir türlü karar veremedim. Aklıma Nasrettin Hoca’nın fıkrası geldi. Evli iki kızı var ve bunlardan kocası bostan işiyle uğraşanın evine gidince kızı demiş ki, baba dua et yağmur yağsın ve kocamın ektiği fideler yeşersin. Kocası çanak çömlek yapanın evine gidince o da dua istemiş ancak yağmur yağmaması için. Çünkü yağmur yağarsa kocasının yaptığı çanak çömlekler bozulacak. Bu durum karşısında Nasrettin Hoca ellerini açmış semaya doğru, ya Rabbi en doğrusunu sen bilirsin demiş.

Burada da benzer bir durum var. Elbette fiyatların düşmesi sevindiricidir ve buna hiç kimsenin itirazı olamaz. Fakir fukara için çok güzel bir şey. İnsan doğal olarak seviniyor. Ekmekten, sudan daha ucuz olması iyi. Ancak bir de madalyonun öbür yüzü var. O da üreticinin durumu. Kilosu 1 TL’den satılan bir patatesin  ambalajını, nakliyesini, toptancı ve perakendecinin karını düşünün. Sanırım tarla çıkış fiyatı 50 kuruşun çok altına düşer. Bu da üreticinin aç kalması anlamına geliyor. Fakir fukaranın karnı doyarken bu kez de üretici aç kalıyor.

Üreticinin aç kalması veya geçimini sağlamakta zorluk çekmesi aslında yalnız kendisini değil,  hepimizi etkiliyor. Çünkü ürününün para etmediğini gören üretici bir sonraki yıl o ürünü ekmez. Hatta daha da ötesi tamamen tarımdan vazgeçer. Mezrasını, köyünü terk ederek şehirlere veya metropollere taşınır. Nitekim son yıllarda gerek il bazında gerekse ülke bazında bunu görüyoruz.

Sonuç itibariyle bu basit örnek bile bize tarım ve hayvancılık alanında planlama yapmanın önemini göstermektedir. Aksi halde hep benzer hadiseleri yaşamaya devam edeceğiz.