4 Nisan 1900 günü, Plevne muharebelerinin şanlı komutanı GAZİ OSMAN PAŞA’NIN vefat tarihidir. 93 harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rusya, o yıllarda bir Osmanlı yurdu olan ve bugün Bulgaristan sınırlarında kalan PLEVNE’Yİ KUŞATMIŞTI. Gazi Osman Paşa, komutasındaki askerlerle Rus ve Rumen taarruzlarına karşı 145 gün süreyle Plevneyi savunmuş ve büyük kahramanlıklar sergilenmişti. Rusya ve Rumen Orduları kuşatmaları altındaki kente 3 ayrı taarruz düzenlemiş, yardım alamayan askerlerimizin cephaneleri tükenirken kış mevsiminin gelmesiyle şiddetli soğukla karşı karşıya kalıp bitap düşmüş ve bunun üzerine son çare olarak kuşatmayı yarmak için düzenledikleri bir huruç harekâtı başarısızlıkla sonuçlanarak Rus ve Rumen ordularına teslim olmak zorunda kalmışlardı.
İlk üç saldırıyı püskürten Osman Paşa yarma harekâtında muvaffak olamayarak teslim olmak zorunda kalınca Rus Çarı ve ordusu tarafından iyi bir şekilde karşılanıp başarılı savunması nedeniyle Ruslarca da saygın bir muamele görmüş, kılıcı kendisine iade edilmişti.
Sonuç itibarıyla yenilmişti ama sayıca ve mühimmat itibarıyla (Galip sayılır, bu yolda mağlup) deyiminde olduğu gibi kat-kat üstün düşmanlara karşı gösterdiği direniş, kulaktan kulağa gezmiş, Gazi Osman Paşa’yı halkın gözünde yüceltmişti. Bunun için gerek Plevne ve gerekse Gazi Osman Paşa ile ilgili birçok marşlar yazılmıştır. Bu marşların en meşhuru ise (PLEVNE MARŞI) olarak bilinenidir. Önce o marşın sözlerini sunalım, sonra kaldığımız yerden asıl konumuza dönerek, yazımıza noktayı koyalım:
“PLEVNE MARŞI”
TUNA NEHRİ AKMAM DİYOR
ETRAFIMI YIKMAM DİYOR
ŞANI BÜYÜK OSMAN PASA
PLEVNE’DEN ÇIKMAM DİYOR
OLUR MU BÖYLE OLUR MU
EVLÂT BABAYI VURUR MU
SİZİ MİLLET HAİNLERİ
BU DÜNYA SİZE KALIR MI
DÜŞMAN TUNA’YI ATLADI
KARAKOLLARI YOKLADI
OSMAN PAŞA’NIN KOLUNDA
BEŞBİN TOP BİRDEN PATLADI
KILICIMI VURDUM TAŞA
TAS YARILDI BAŞTAN BAŞA
ASKERİNLE BİNLER YAŞA.
NÂMI BÜYÜK OSMAN PAŞA
***
İşte bu MARŞ’ın 1959’lu, 1960’lı yıllarda üniversite gençlerinin dillerinden düşmediği anlatılır. Demokrat Parti iktidarının zulümlerine karşı direnen gençler, eylemler düzenliyor ve marşın nakaratını:
OLUR MU BÖYLE OLUR MU
DEVLET GENCİNİ VURUR MU
KAHROLASI DİKTATÖRLER
BU DÜNYA SİZE KALIR MI
Şeklinde değiştirip okuyarak Demokrat Parti iktidarını DİKTATÖRLÜĞE DÖNÜŞMÜŞ OLMAKLA SUÇLUYORLARDI. Bu marşın, o yıllarda sadece üniversitelerde değil, lise düzeyindeki okullarda bile düzenlenen küçük çaplı eylemlerde (KAHROLASI DİKTATÖRLER) şeklinde yaygın bir şekilde okunduğu anımsatılmaktadır.