Nöbetçi Eczaneler
1. Giriş
1.1. Makalenin Amacı ve Önemi
Bu makale, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Beşinci Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın güvenlik, iş birliği ve Avrupa’nın karşı karşıya olduğu çok boyutlu tehditler üzerine yaptığı konuşmayı ele almaktadır. Erdoğan’ın Avrupa’nın güvenlik yapısına ve Türkiye’nin bu yapıdaki rolüne dair mesajları, yalnızca Türkiye-AB ilişkileri açısından değil, Avrupa’nın güvenlik ve istikrarını sürdürme çabaları bakımından da stratejik bir öneme sahiptir. Makalenin amacı, Erdoğan’ın konuşmasında öne çıkan tespitleri, Avrupa’daki siyasi aktörlerin – Ursula von der Leyen ve Emmanuel Macron gibi – bakış açılarıyla birlikte inceleyerek Avrupa’nın geleceğine yönelik çok boyutlu bir değerlendirme yapmaktır. Bu bağlamda, Türkiye’nin Avrupa güvenlik mimarisine sunduğu katkılar ve bu katkıların daha derin bir iş birliği çerçevesinde ele alınma gerekliliği vurgulanmaktadır.
1.2. Avrupa Siyasi Topluluğu Beşinci Zirvesi’nin Genel Çerçevesi
Avrupa Siyasi Topluluğu (AST), Avrupa kıtasındaki ülkeler arasındaki siyasi, ekonomik ve güvenlik alanlarında iş birliğini teşvik etmek amacıyla kurulan ve son yıllarda Avrupa’nın karşı karşıya olduğu çok yönlü güvenlik sorunlarını ele almayı hedefleyen önemli bir platformdur. Beşinci Zirve’de bir araya gelen liderler, başta Ukrayna-Rusya savaşı olmak üzere, enerji krizi, göç dalgaları, artan terör tehditleri ve dijital güvenlik gibi konuları masaya yatırmıştır. Zirve, Avrupa’nın kendi jeopolitik sorunlarına yanıt verebilmesi için ortak bir stratejik vizyon geliştirme arayışında olan ülkeler için kritik bir buluşma niteliği taşımaktadır. Bu bağlamda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşması, Türkiye’nin Avrupa’daki güvenlik ve barışa yönelik tutumunu ve AST’nin geleceğine dair katkı sunma isteğini ifade eden önemli bir girişim olarak değerlendirilebilir.
2. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Güvenlik Üzerine Değerlendirmeleri
2.1. Avrupa’nın Güvenlik Sorunlarının Çok Boyutluluğu
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Budapeşte’de düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Beşinci Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, Avrupa’nın güvenlik sorunlarının yalnızca askeri tehditlerle sınırlı olmadığını vurgulamıştır. Erdoğan’a göre, enerji arzı kesintileri, göç dalgaları, siber güvenlik riskleri ve salgın hastalıklar gibi çeşitli tehditler, Avrupa’nın güvenlik mimarisini giderek karmaşık hale getirmektedir. Özellikle Ukrayna-Rusya savaşı, Avrupa’nın sınırlarına yakın bölgelerdeki istikrarsızlığın Avrupa güvenliği üzerinde ciddi etkileri olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda Erdoğan, Avrupa’nın güvenlik sorunlarının, ülkelerin tek başına mücadele edemeyeceği kadar geniş bir yelpazeye yayıldığını belirterek, bu sorunlara karşı daha kapsamlı ve çok taraflı stratejiler geliştirilmesi gerektiğinin altını çizmiştir.
Erdoğan, Ukrayna’daki savaşın Avrupa’daki güvenlik ortamını radikal bir şekilde değiştirdiğini, savaşın diplomatik çözüm alanını daralttığını ve bu durumun Avrupa’nın uzun vadeli güvenlik stratejilerini yeniden gözden geçirmesi gerektiğini belirtmiştir. Avrupa’nın karşı karşıya olduğu bu çok boyutlu tehditler, yalnızca askeri müdahalelerle çözülemeyecek kadar karmaşıktır; bu nedenle, Avrupa ülkelerinin ortak hareket ederek küresel barış ve güvenlik için dayanışma içerisinde çalışmaları gerekmektedir.
2.2. Türkiye’nin Avrupa Güvenliğine Katkıları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Avrupa’nın güvenlik ve istikrarına olan katkılarına geniş bir yer ayırarak, Türkiye’nin kültürel bağları, güçlü askeri altyapısı ve ilkeli dış politikasıyla Avrupa için güvenilir bir ortak olduğunu vurgulamıştır. Erdoğan’a göre, Türkiye, sadece NATO müttefiki olarak değil, aynı zamanda Avrupa’nın güneydoğusundaki istikrar sağlayıcı bir güç olarak önemli bir rol üstlenmektedir. Türkiye’nin Orta Doğu’dan Kuzey Afrika’ya, Asya-Pasifik’ten Batı Balkanlara uzanan coğrafyada barış ve güvenliğe yönelik attığı adımlar, Avrupa’nın güvenlik yapısına katkı sağlamakta ve Avrupa için bir “istikrar adası” olma niteliği taşımaktadır.
Erdoğan ayrıca, Türkiye’nin PKK ve FETÖ gibi terör örgütlerine karşı yürüttüğü kararlı mücadeleyi Avrupa’nın güvenliğinin korunması için kritik bir alan olarak nitelendirmiştir. Terörle mücadelenin yalnızca Türkiye’nin değil, Avrupa’nın da ortak sorunu olduğuna işaret eden Erdoğan, özellikle PKK ve DEAŞ gibi terör örgütlerinin Batı Afrika ve Orta Asya’da yeniden örgütlenme tehlikesine dikkat çekerek, bu bölgelerde iş birliğinin artırılması gerektiğini ifade etmiştir. Türkiye’nin terörle mücadelede üstlendiği bu rol, Avrupa güvenliğinin sürdürülebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır ve Türkiye’nin bu konuda Avrupa’dan daha somut iş birliği beklentisi bulunmaktadır.
Sonuç olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın güvenlik üzerine yaptığı değerlendirmeler, Avrupa’nın güvenlik sınamalarının çok boyutluluğunu ve bu sınamalara karşı Türkiye’nin sunduğu stratejik katkıları ortaya koymaktadır. Türkiye, gerek NATO üyesi olarak, gerekse bölgesel bir güç olarak Avrupa’nın güvenliğini desteklemeye yönelik çabalarıyla önemli bir müttefik olarak öne çıkmaktadır. Erdoğan’ın konuşması, Türkiye’nin güvenlik alanındaki katkılarının Avrupa ülkeleri tarafından daha fazla takdir edilmesi ve iş birliğinin artırılması gerektiğine dair bir çağrıdır.
3. Enerji, Göç ve Terörizm Kapsamında Güvenlik Tehditleri
3.1. Enerji Arz Güvenliği ve Jeopolitik Çıkarlar
Avrupa’nın enerji arz güvenliği, son yıllarda bölgedeki jeopolitik değişimlerin etkisiyle giderek stratejik bir önem kazanmıştır. Ukrayna ve Rusya arasındaki çatışmaların ardından Avrupa, enerji kaynakları açısından daha kırılgan bir duruma gelmiş ve bu durum, alternatif enerji tedarikçilerine yönelme ihtiyacını artırmıştır. Bu çerçevede Türkiye, Avrupa’nın enerji arz güvenliğini sağlamak için transit ülke konumunda önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’nin, TANAP ve TürkAkım gibi enerji projeleriyle Avrupa’ya enerji geçişini kolaylaştırması, Avrupa’nın enerji çeşitliliğini artırarak arz güvenliğine katkıda bulunmaktadır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın zirvede dile getirdiği gibi, enerji kaynaklarının güvence altına alınması yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir sorundur. Avrupa’nın, enerji bağımlılığını azaltarak alternatif kaynaklar geliştirmesi gerekliliği, Türkiye ile ilişkilerin güçlendirilmesi ve Türkiye’nin güvenli bir enerji koridoru olarak stratejik konumunun daha fazla takdir edilmesini zorunlu kılmaktadır. Erdoğan’a göre, enerji tedarikinde güvenilir ve istikrarlı bir ortak olarak Türkiye, Avrupa’nın enerji güvenliğine ve jeopolitik dengelerine katkıda bulunabilecek kritik bir aktördür.
3.2. Göç ve Avrupa’daki Sosyal Gerilimler
Göç, Avrupa’daki güvenlik tehditlerinin bir diğer boyutunu oluşturmaktadır. Suriye, Afganistan ve Afrika kıtasındaki krizler, Avrupa’ya yönelik göç akınlarını artırmakta ve bu durum, Avrupa toplumlarında sosyo-politik gerilimleri tetiklemektedir. Erdoğan, Türkiye’nin Suriyeli mültecilere ev sahipliği yaparak Avrupa’nın göç yükünü hafiflettiğini belirtmiş ve Avrupa’nın bu konuda Türkiye’ye daha fazla destek vermesi gerektiğini vurgulamıştır. Türkiye, sınır güvenliğini artırarak ve göçmenlerin yerleşim bölgelerinde kalmalarını sağlayarak Avrupa’nın karşı karşıya kaldığı göç baskısını azaltmada önemli bir tampon işlevi görmektedir.
Göç konusunun Avrupa’da iç politik tartışmalara neden olması ve sosyal uyum sorunlarına yol açması, konunun yalnızca insani bir mesele olarak değil, aynı zamanda bir güvenlik meselesi olarak ele alınmasını gerektirmektedir. Erdoğan, göç sorununa kalıcı çözümler üretebilmek için Avrupa ve Türkiye’nin iş birliği içinde çalışmasının önemine işaret etmektedir. Avrupa Birliği’nin, Türkiye ile göç yönetimi konusunda ortak projeler geliştirmesi ve mali desteği artırması, göç baskısının yönetilmesine katkı sağlayabilir.
3.3. PKK, FETÖ ve DEAŞ Gibi Örgütlerle Mücadelede İş Birliği İhtiyacı
Terörizm, Avrupa ve Türkiye’nin karşı karşıya olduğu en ciddi güvenlik tehditlerinden biridir. Erdoğan, PKK, FETÖ ve DEAŞ gibi terör örgütlerinin faaliyetlerinin Avrupa’nın güvenliğini doğrudan tehdit ettiğini ifade etmiş ve bu örgütlerle mücadelede daha fazla iş birliği yapılması gerektiğini belirtmiştir. Türkiye, PKK ve DEAŞ’a karşı kararlılıkla mücadele ederken, FETÖ’nün Avrupa ülkelerinde örgütlenme girişimlerinin engellenmesi için Avrupa ülkelerinin desteğini beklemektedir.
Erdoğan, terörle mücadelede yalnızca askeri tedbirlerin yeterli olmadığını, aynı zamanda bilgi paylaşımı, mali akışların izlenmesi ve terörle ilişkili ağların çökertilmesi gibi alanlarda da iş birliği yapılmasının gerekliliğine vurgu yapmıştır. Türkiye’nin terörle mücadelede gösterdiği çabalar, Avrupa’nın güvenliğini dolaylı olarak desteklemekte; bu nedenle, Avrupa’nın Türkiye’nin terörle mücadele konusundaki beklentilerine daha duyarlı olması gerekmektedir. Avrupa’nın güvenliğine tehdit oluşturan bu tür örgütlerle mücadelede Türkiye ve Avrupa ülkelerinin birlikte hareket etmesi, daha etkili sonuçların elde edilmesini sağlayabilir.
4. Orta Doğu’daki Krizler ve Türkiye’nin İnsani Yardım Çabaları
4.1. Gazze, Batı Şeria ve Lübnan’daki İnsanlık Trajedileri
Orta Doğu, uzun süredir siyasi çatışmaların ve insani krizlerin merkezinde yer almakta olup, özellikle Gazze, Batı Şeria ve Lübnan bölgelerinde yaşanan dram, büyük bir insanlık trajedisine yol açmıştır. İsrail-Filistin çatışması, bu bölgelerde yerinden edilmiş binlerce insanın güvenliğe erişimini sınırlarken, temel insani ihtiyaçların karşılanmasını da zorlaştırmaktadır. Gazze’deki ambargo ve Batı Şeria’daki askeri gerilimler, bölge halkının yaşam şartlarını ciddi ölçüde kötüleştirmiştir. Aynı zamanda Lübnan, hem iç siyasi karmaşalar hem de bölgesel çatışmalar nedeniyle ciddi ekonomik zorluklar yaşamaktadır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da zirvede ifade ettiği üzere, bu krizlerin çözümünde insani sorumlulukların ön planda tutulması gerekmektedir. Türkiye, bu insanlık trajedilerine kayıtsız kalmayarak, bölgedeki mağdur halka gıda, sağlık ve barınma gibi temel ihtiyaçların sağlanması adına insani yardım kampanyaları düzenlemektedir. Gazze’de yaşayan Filistinliler başta olmak üzere, Türkiye, Orta Doğu’daki krizlerden etkilenen toplumlara yönelik insani yardımlarla uluslararası toplumun dikkatini bölgedeki insanlık dramına çekmeye çalışmaktadır.
4.2. Uluslararası Toplumun Sorumluluğu ve Türkiye’nin Çağrıları
Orta Doğu’daki çatışmaların etkilerini azaltmak ve bölge halkının yaşam koşullarını iyileştirmek amacıyla, uluslararası toplumun daha etkin bir sorumluluk üstlenmesi gerekmektedir. Erdoğan, bu bağlamda uluslararası toplumu, Orta Doğu’daki insanlık krizlerine daha duyarlı olmaya çağırmakta ve kriz bölgelerine yönelik yardımların artırılmasının önemini vurgulamaktadır. Türkiye’nin insani yardım çabaları, uluslararası toplum için örnek teşkil etmekte ve barışçıl çözümler geliştirilmesi yönünde çağrıda bulunmaktadır.
Erdoğan, Filistin sorununun yalnızca bir bölgesel sorun olmadığını, aksine tüm insanlığı ilgilendiren bir mesele olduğunu ifade ederek, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası örgütlerin bu krize daha duyarlı yaklaşması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Türkiye, Orta Doğu’daki çatışmaların çözümü için yalnızca diplomatik çabalarda bulunmakla kalmayıp aynı zamanda bölgedeki insani yardım operasyonlarını da etkin bir şekilde sürdürmektedir. Uluslararası toplumun harekete geçmesi, Orta Doğu’daki krizlerin çözümüne katkıda bulunabilir ve Türkiye’nin çağrıları, bu konuda uluslararası farkındalığı artırma potansiyeline sahiptir.
4.3. Filistin Meselesine Türkiye’nin Yaklaşımı
Türkiye, Filistin meselesinde uzun süredir iki devletli çözümden yana bir tutum sergilemekte olup, Filistin halkının bağımsızlık hakkını güçlü bir şekilde savunmaktadır. Türkiye’nin Filistin politikasında, uluslararası hukuk çerçevesinde adil bir çözüm sağlanması gerektiğine dair güçlü bir vurgu bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filistin’in bağımsız ve tanınan bir devlet olarak varlık göstermesi gerektiğini vurgulamış ve Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkına saygı duyulması gerektiğine dikkat çekmiştir.
Türkiye, Filistin halkına yönelik siyasi desteğini insani yardımlarla da pekiştirerek, onların günlük yaşamlarını sürdürebilmeleri için çeşitli yardım projeleri gerçekleştirmektedir. Gazze’deki elektrik ve su altyapısının iyileştirilmesi gibi somut adımlarla Türkiye, Filistin’in sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlamakta ve bölgedeki insani krizlerin hafifletilmesine yönelik projelerle Filistin halkının yanında yer almaktadır. Erdoğan’ın da belirttiği gibi, Filistin meselesinin çözümünde adil bir yaklaşım benimsenmesi, yalnızca bölgeye barış getirmekle kalmayıp uluslararası adaletin sağlanmasına da katkı sağlayacaktır.
5. Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri ve Genişleme Politikaları
5.1. Türkiye’nin AB’ye Katılım Sürecinde Yaşanan Zorluklar
Türkiye, 1963 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu ile imzaladığı Ankara Anlaşması ile AB üyeliği yolunda önemli bir adım atmış olsa da, bu süreç oldukça zorlu bir hale gelmiştir. 1999 yılında adaylık statüsü kazanan Türkiye, 2005 yılında müzakerelere resmen başlamış olsa da, süreçte karşılaştığı zorluklar oldukça büyük olmuştur. Katılım müzakerelerinin başlangıcından günümüze kadar, Türkiye’nin AB’ye katılım süreci, hem içsel hem de dışsal faktörler nedeniyle engellenmiştir.
Özellikle, Kıbrıs sorunu, Türkiye’nin demokratikleşme süreci, insan hakları ve yargı bağımsızlığı gibi konularda yaşanan aksaklıklar, AB ile ilişkileri zedelemiştir. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin AB üyeliği, Türkiye’nin üyelik sürecinin önündeki en büyük engellerden biri olmuştur. Ayrıca, Türkiye’nin hukuk devleti ilkelerine ve demokrasiye tam anlamıyla uyum sağlamadığına dair eleştiriler, müzakerelerin ilerlemesini engellemiştir. Bunun yanında, AB içindeki siyasi değişiklikler, ekonomik krizler ve genişleme karşıtlığı gibi dışsal faktörler, Türkiye’nin AB üyeliğini daha da zorlaştırmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’nin AB ile üyelik müzakerelerinde yaşadığı zorluklar, sadece teknik değil, aynı zamanda siyasi bir problem olarak da öne çıkmaktadır.
5.2. Avrupa’da Artan İslamofobi ve Türkiye’nin Eleştirileri
Avrupa’da son yıllarda artan İslamofobi, göçmen karşıtlığı ve ırkçılık, Türkiye ile AB ilişkilerini derinden etkilemiştir. Özellikle 11 Eylül 2001 terör saldırıları ve ardından gelen terör olayları, Avrupa’da İslam’a karşı olumsuz bir bakış açısının yayılmasına zemin hazırlamıştır. Türkiye, Avrupa’da yükselen bu nefret söylemine ve ayrımcılığa karşı sıkça eleştirilerde bulunmuş ve Avrupa ülkelerini, kültürel çeşitliliği hoşgörüyle karşılamaya çağırmıştır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa’nın artan İslamofobik tutumlarına ve Müslümanların dışlanmasına karşı sert tepkiler vermiştir. Türkiye’nin AB ile müzakereleri sırasında bu tür toplumsal sorunların ön plana çıkması, Türkiye’nin Avrupa’dan daha fazla destek görmesini engellemiş ve AB ile olan ilişkilerin daha da gerilmesine yol açmıştır.
Türkiye, Avrupa’da artan İslamofobiye karşı, AB’nin demokratik değerler ve insan hakları temelinde bir tutum benimsemesi gerektiğini savunmuştur. Ayrıca, Avrupa’da yaşayan Türkler ve Müslüman toplulukların haklarının korunmasını talep etmiş, Avrupa’nın çok kültürlü yapısını güçlendirmek adına somut adımlar atılmasını istemiştir. Türkiye’nin bu eleştirileri, AB içinde kimi ülkeler tarafından desteklenmiş olsa da, bazı ülkeler bu yaklaşımı eleştirmiştir.
5.3. AB Genişlemesi: Adalet, Eşitlik ve Türkiye’nin Beklentileri
AB’nin genişleme politikaları, özellikle son yıllarda, tartışmalı bir konu haline gelmiştir. Türkiye’nin AB üyeliği, birçok açıdan bu genişleme sürecinin en önemli meselelerinden biri olmuştur. Türkiye, genişleme sürecinde adalet ve eşitlik ilkesine dayalı bir yaklaşım talep etmektedir. Türkiye, AB’ye katılım sürecinde kendisine uygulanan çift standartlardan ve adaletsiz tutumlardan yakınmaktadır. Türkiye’nin en büyük eleştirisi, AB’nin kendi üyelik sürecine dair açık ve şeffaf bir yol haritası sunmaması ve müzakerelerin siyasi bir hedef olarak kullanılmasındadır.
Türkiye, AB üyeliği için ekonomik, sosyal ve siyasi alanda önemli reformlar yapmış ve bu reformların meyvelerini almak istemektedir. Ancak, AB’nin Türkiye’ye yönelik tutumu, çoğu zaman olumsuz olmuştur. Türkiye, bu genişleme sürecinde, tüm üyelik koşullarının yerine getirilmesi gerektiğini, ancak bu sürecin bir yandan da adil ve eşit şartlarda yapılması gerektiğini savunmaktadır. Türkiye’nin bu beklentisi, AB’nin sadece kendi çıkarlarına değil, tüm aday ülkelerin eşit koşullarda değerlendirilmesine dayalı bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Türkiye’nin AB üyeliği, yalnızca ekonomik ve siyasi alanda değil, aynı zamanda güvenlik, enerji ve göç gibi alanlarda da büyük bir stratejik anlam taşımaktadır. Türkiye, AB ile işbirliği yapmakla birlikte, bu süreçte her iki taraf için de kazanç sağlayacak adımların atılmasını beklemektedir. Türkiye’nin AB’ye üyeliği, bölgesel istikrar, güvenlik ve ekonomik kalkınma açısından büyük bir potansiyel taşımaktadır. Bu nedenle, Türkiye’nin AB üyeliği, sadece Türkiye için değil, Avrupa için de tarihi bir fırsat olarak görülmektedir.
6. Avrupa’nın Geleceği ve Jeopolitik Rolü
6.1. Ursula von der Leyen ve Emmanuel Macron’un Açıklamaları
Avrupa Birliği’nin geleceği üzerine yapılan tartışmalar, özellikle Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un açıklamalarıyla daha fazla dikkat çekmektedir. Von der Leyen, AB’nin küresel düzeyde daha güçlü bir aktör olabilmesi için stratejik özerklik ve dijitalleşme gibi alanlarda yeni vizyonlar ortaya koymuş; Avrupa’nın kendi savunma kapasitesini güçlendirmesi gerektiğini vurgulamıştır. Özellikle Avrupa’nın savunma alanındaki bağımsızlığını artırmaya yönelik adımlar, AB’nin dış politikasındaki özerkliği pekiştirmeyi hedeflemektedir.
Emmanuel Macron ise, Avrupa’nın dünya sahnesindeki jeopolitik rolüne dair daha eleştirel bir yaklaşım sergileyerek, ABD’nin yanı sıra Avrupa’nın da kendi güvenliğini sağlama konusunda daha fazla sorumluluk alması gerektiğini ifade etmiştir. Macron’un açıklamaları, Avrupa’nın sadece ekonomik gücüyle değil, aynı zamanda askeri ve jeopolitik stratejilerle de öne çıkmasını savunmaktadır. Özellikle Fransa’nın Avrupa Savunma Fonu’na yaptığı katkılar ve Avrupa Ordusu fikri, AB içindeki savunma ve güvenlik politikalarını şekillendirmede önemli bir rol oynamaktadır. Macron, Avrupa’nın küresel güç dengelerinde bağımsız bir oyuncu olabilmesi için NATO ile ilişkilerinin yeniden şekillendirilmesi gerektiğini savunmuş ve bu doğrultuda AB içindeki savunma işbirliğinin arttırılmasına vurgu yapmıştır.
6.2. Avrupa’nın Stratejik Özerkliği ve NATO ile İlişkiler
Avrupa’nın stratejik özerkliği, son yıllarda dünya siyasetinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Özellikle ABD’nin küresel rolündeki değişimler ve Rusya ile Çin gibi büyük aktörlerin yükselişi, Avrupa’nın dış politikada daha bağımsız hareket etme ihtiyacını artırmıştır. Avrupa’nın stratejik özerklik vizyonu, AB’nin hem iç hem de dış güvenliğini sağlama kapasitesini artırmayı amaçlamaktadır. Bu strateji, yalnızca Avrupa’nın savunma sektöründe kendi kendine yeterlilik sağlamayı değil, aynı zamanda ekonomik ve dijital alanda da bağımsızlık kazanmayı hedeflemektedir.
Ancak Avrupa’nın stratejik özerkliği, NATO ile olan ilişkileriyle doğrudan bağlantılıdır. NATO, Avrupa’nın güvenliği için kritik bir rol oynamaya devam etmektedir. ABD’nin küresel jeopolitik stratejilerindeki değişiklikler ve Asya-Pasifik bölgesine kaydırılan dikkat, Avrupa’nın güvenliğini tek başına sağlamasının önemini artırmıştır. AB, NATO ile işbirliği yaparak, kendi güvenliğini sağlamaya yönelik stratejilerini geliştirirken, aynı zamanda NATO’nun Avrupa’daki etkinliğini azaltmadan bağımsız bir savunma kapasitesine ulaşmayı hedeflemektedir. Avrupa’nın savunma alanındaki bu özerklik arayışı, hem NATO’nun içindeki ilişkilerde hem de AB içindeki savunma politikasında büyük bir dönüşüm gerektirmektedir.
6.3. Dijitalleşme ve Karbonsuzlaşma Alanında Avrupa’nın Gelecek Stratejileri
Dijitalleşme ve karbonsuzlaşma, Avrupa’nın gelecekteki stratejilerinde ön planda yer alan iki önemli başlıktır. AB, 2050 yılına kadar karbon salınımını sıfıra indirgemeyi hedefleyen Yeşil Mutabakat (Green Deal) gibi büyük bir stratejiye sahipken, dijital dönüşümle ilgili de uzun vadeli hedefler belirlemiştir. Avrupa, dijital altyapılarını güçlendirerek, küresel dijital pazarın önemli bir oyuncusu olmayı amaçlamaktadır. Dijitalleşme, yalnızca ekonomik büyüme ve rekabet gücü açısından değil, aynı zamanda güvenlik, gizlilik ve veri koruma gibi stratejik alanlar açısından da kritik bir öneme sahiptir.
Avrupa’nın dijitalleşme stratejisi, yapay zeka, veri analitiği ve dijital ticaret gibi alanlarda öncülük yapmayı hedeflerken, aynı zamanda dijital bölünmelerin önüne geçmeyi ve dijital altyapılar konusunda sürdürülebilirlik sağlamayı amaçlamaktadır. Bu süreç, Avrupa’nın global rekabet gücünü artırmakla birlikte, dijital bağımsızlık ve güvenlik anlamında da büyük adımlar atılmasını gerektirecektir.
Karbonsuzlaşma ise AB’nin küresel liderlik hedeflerinin merkezinde yer almaktadır. Avrupa, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak için yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmayı, yeşil teknolojilerde öncü olmayı ve karbon emisyonlarını sıfırlamayı hedeflemektedir. Avrupa’nın karbon salınımını azaltma stratejileri, yalnızca çevresel fayda sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda ekonomik büyüme, iş gücü yaratma ve yeşil teknolojilerin geliştirilmesi açısından da önemli fırsatlar sunacaktır. Ancak, bu hedeflere ulaşmak için AB’nin üye ülkeleri arasında koordinasyon ve ortak politika geliştirilmesi gerekmektedir.
7. Sonuç ve Değerlendirme
7.1. Türkiye’nin Avrupa Güvenliğindeki Yeri ve Önemi
Türkiye, coğrafi konumu itibariyle Avrupa’nın güvenliği için stratejik bir öneme sahiptir. Ülke, hem NATO’nun güçlü bir üyesi olarak Batı’nın savunmasına katkı sağlamakta hem de Avrupa’nın doğusunda yer alan jeopolitik tehditlere karşı kritik bir tampon bölge işlevi görmektedir. Türkiye’nin sahip olduğu askeri kapasite, özellikle terörle mücadeledeki deneyimi ve bölgesel çatışmalara dair stratejik bilgisi, Avrupa’nın güvenliğini tehdit edebilecek faktörlerle mücadelede önemli bir destek sunmaktadır. Bunun yanı sıra, Türkiye’nin güvenlik alanındaki iş birliği, AB için daha geniş bir stratejik alanın güvence altına alınması anlamına gelmektedir.
Avrupa Birliği’nin, Türkiye’nin güvenlik katkılarını daha verimli hale getirebilmesi için daha fazla iş birliği ve entegrasyon stratejisi benimsemesi gerekmektedir. Bu bağlamda, Türkiye’nin AB içindeki rolü, sadece ekonomik ve politik değil, aynı zamanda güvenlik açısından da belirleyici olmaktadır. Türkiye’nin AB ile daha güçlü bir güvenlik iş birliği içinde olması, her iki tarafın da stratejik hedeflerine ulaşmalarını sağlayacak, Avrupa’nın dış sınırlarını daha güvenli hale getirecektir.
7.2. İş Birliği Perspektifleri ve Türkiye-AB İlişkilerinde Yenilikçi Yaklaşımlar
Türkiye-AB ilişkileri, son yıllarda ekonomik ve politik alanların yanı sıra güvenlik, göç, enerji ve çevre gibi birçok ortak tehdit alanında da gelişim göstermektedir. Ancak bu ilişkilerdeki en önemli engellerden biri, her iki tarafın farklı stratejik ve ideolojik bakış açılarıdır. Bununla birlikte, son dönemdeki küresel krizler, özellikle enerji güvenliği ve göç gibi alanlarda Türkiye’nin stratejik rolünü daha fazla görünür kılmıştır. AB, Türkiye’nin bu alanlardaki katkılarını takdir etmeli ve mevcut iş birliğini daha kapsamlı bir hale getirmelidir.
Yenilikçi bir yaklaşım, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecini daha anlamlı kılacak bir güvenlik iş birliği platformunun oluşturulmasıdır. AB, Türkiye’nin Batı ile olan ilişkilerini güçlendirecek, aynı zamanda Türkiye’nin AB içindeki stratejik rolünü pekiştirecek adımlar atmalıdır. Bu adımlar, Avrupa’nın güvenliği açısından çok daha güçlü bir sinerji yaratabilir ve küresel tehditlere karşı ortak bir cephe oluşturulmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca, dijital güvenlik, siber tehditlerle mücadele ve enerji güvenliği gibi geleceğe yönelik stratejik alanlarda iş birliğinin artırılması gereklidir.
Sonuç olarak, Türkiye’nin AB ile ilişkilerinde güvenlik ve stratejik özerklik gibi alanlarda iş birliğinin derinleştirilmesi, her iki tarafın da küresel düzeydeki yerini sağlamlaştıracaktır. Gelecekteki iş birliği perspektifleri, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda askeri, güvenlik ve çevresel açıdan da sürdürülebilir olacak şekilde şekillendirilmelidir. Bu kapsamda, Türkiye-AB ilişkileri yeni bir döneme girmeli ve daha fazla entegrasyon, daha fazla iş birliği anlayışı benimsenmelidir.
8 Kasım 2024, Lüksemburg