Erzurum Atatürk Üniversitesi yayınları arasında yer alan (ERZURUM KONGRESİ’NE KATILAN DELEGELER) kitabından, Siirt delegesi Cemil Aydın’la ilgili bölümü, Siirt tarihi açısından önemi dolayısıyla aynen yayınlayarak okuyucularımızın dikkatlerine sunuyoruz:
MÜDERRİS HAFIZ MEHMET CEMİL (AYDIN)
Müderris Hafız Mehmet Cemil Aydın, Siirt’in yetiştirdiği bilge kişilerden biridir. Siirt’te büyük âlimler yetiştirmekle ünlü (AYDIN) soy isimli aileden gelmektedir. 1878’de Siirt’te doğdu. Babasının adı Mehmet, Annesinin adı Halime’dir.
Âlim bir kişiliğe sahiptir. Medrese tahsili görmüş, ilmi ve edebi yönü güçlü aynı zamanda Kur’an-ı Kerim’i ezbere bildiği ve çok güzel bir sese sahip olduğu bilinmektedir. Onun için kendisi Hafız Mehmet Cemil olarak tanınmaktadır. Şiirle yakından ilgilenmiş hayattayken yazmış olduğu Şiirler Siirt’teki mahalli gazetelerde de yayınlanmıştır. Eski Bağdat ve Şam Valisi Rizeli Ali Rıza Paşa’nın bir gazeline nazire olarak yazdığı “Doğruluk” adlı şiirinin sonunda kendisini Mardin Sabık Orta Mektep Müdürü Siirtli Cemil olarak belirtmiştir. Buradan da anlaşıldığı gibi zamanının da orta mektep müdürlüğünü yapmıştır. Bu konuyu teyiden Siirtli eşraftan dinlenen ve anlatılanlara göre Hafız Cemil Bey, Siirt’te okul müdürlüğü yapmış ve birçok kişi de kendisinden ders almıştır.
Ayrıca 7 Mart 1338 (1922) yılında Atatürk’e duymuş olduğu hayranlıktan dolayı yazmış olduğu Arapça-Osmanlıca karışık “KEMALİYE” isimli methiyesi de oldukça meşhurdur. Bu methiyenin orijinali halen Ankara Atatürkçü Düşünce Derneğinin arşivindedir. Bu methiye 15 Mart 2000 tarihinde “Siirt’in Yeni Sesi Gökkuşağı” isimli mahalli gazetenin 21. sayısında da yayınlanmıştır. Gene Siirt’te yayınlanan 3 Kasım 1945 tarihli haftalık mahalli “SİİRT” gazetedeki “Büyük Cumhuriyet Bayramını Kutlama” isimli şiiri Hafız Cemil Bey’in ne kadar samimi bir cumhuriyet taraftarı ve vatansever biri olduğunu açıkça göstermektedir. Ailece ilme değer veren aydın bir sülale olmaları kendilerine “Aydın” soyadını almalarında da etkili olmuştur.
Siirt’teki Müdafaa-i Hukuk Derneği Cemil Aydın Bey’in öz kardeşi Halil Hulki Bey (Aydın) tarafından kurulmuştur. Halil Hulki (Aydın) Bey daha sonra parlamentoya Siirt Milletvekili olarak katılınca bu derneğin faaliyetlerini Hafız Cemil Aydın yürütmüştür.
Cemil Aydın Bey Erzurum Kongresi’nin bitimine yakın bir dönemde (5 Ağustos 1919)da Siirt delegesi olarak katılmış, 7 Ağustos 1919’daki kapanışta güzel sesiyle uğur getirsin diye okuduğu Aşr-ı şerif (Kur’an-ı Kerim Cüz’ü) bütün delegeler tarafından hûşû ile dinlenmiştir. Kongre sonunda ilan edilen kongre Beyannamesi’nde de imzası vardır. Hafız Cemil Aydın Bey, Emine Hanımla evli olup İzzettin İlmi’nin babasıdır. 18.02.1948 tarihinde vefat etmiştir.
Hafız Cemil aydın Bey’in Milli Mücadele’nin gerçekleşmesinde gösterdiği cesaret ve fedakârlık takdire şayan bir vatanseverlik örneğidir.
NOT: Cemil Efendi’nin (Aydın) şiirlerinin yayınlandığı mahalli gazete ŞU AN ELİNİZE ALIP OKUDUĞUNUZ (Gazeteniz SİİRT’TİR.)