Nöbetçi Eczaneler
(DÜNDEN DEVAM)
DEYR MİR YAKUP MANASTIRI
Siirt İl Merkezinin 3 kilometre kuzeyinde bağlık bir mıntıkadadır. Bu yöre, içinde yer alan Kilise dolayısıyla (DEYR) olarak adlandırılır. Siirt’in ünlü bağlarının bulunduğu yerde bulunan Botan Nehrine hakim bir tepe üzerindedir. (Mir Yakup Manastırı) olarak tanımlanan Kilise doğu batı istikametinde uzanmaktadır. Uzmanlar manastırda daha önceden bir kitabenin bulunduğunu ancak, onun da kaybolduğunu belirtmektedirler. Manastır ana kilise, kütüphane, keşiş hücreleri, misafirhane ve yemekhaneden oluşmaktadır.Günümüzde ana kilisenin bir bölüm, keşiş odaları kalıntıları gelebilmiştir.
AYDINLAR (TİLLO) İLÇESİNDEKİ BÜYÜK EVLİYALAR
Tillo (Aydınlar) ilçesinde 40 bine yakın evliya bulunduğu rivayet edilir. Ancak, bu evliyalar içinde bilinenlerin adları şöyledir:
Şeyh Hamza-El-Kebir, Şeyh İbrahim Mücahid, Hazreti İsmail Fakirullah, İbrahim Hakkı Hazretleri, Sultan Memduh Hz. Zemzem’U’l-Hassa (Sultan Memduh’un Eşi), Şeyh Muhammed El-Hazin (Fersaf köyünde), Şeyh Muhammed El-Tomani (Tom Köyünde), Şeyh Hasan El-Fatir (Hz. Ömer soyundan geldiği rivayet edilir), Şeyh Mustafa El-Kürdi, Hoho Hazretleri.
Aydınlar (Tillo) ilçesinde ayrıca adları yukarıda geçen şahsiyetlere ve diğer bir çok tarihi şahsiyete ait tarihi yapılar bulunmaktadır. Bunlar arasında tarihi camiiler de bulunmaktadır. Tillo’da 5 tarihi camii olmak üzere 9 adet camii bulunmaktadır.
AYDINLAR (TİLLO) İLÇESİNDEKİ TARİHİ ESERLERİN YERALDIĞI SERGİ
Aydınlar (Tillo) ilçesinde yaşamış ve genelde dini ilimlerle uğraşmış büyük zevatlara ait yazma eserler, araç ve gereçlerle, hayattayken kullandıkları zati eşyaları vardır.
Başta İbrahim Hakkı Hazretlerine ait (MARİFETNAME) adlı eserin orijinali olmak üzere yine İbrahim Hakkı Hazretlerine ait astronomiyle ilgili araç ve gereçlerle Hazret-i Fakirullah’ın zati eşyalarının mevcut olduğu bir sergi vardır. Bu sergi yıllardan beri Molla MERHUM SADULLAH TOPRAK’IN evinde kurduğu müzemsi bir alanda sergilenmektedir.
Sultan Memduh Hazretlerine ait Divan’ın orijinali ise, torunlarından Şeyh Bedrettin Aydın’ın evindedir.
Bilinen ve sergilenen bu eserler haricinde çok sayıda yazma eserler mevcuttur.
TAŞBAŞI (RAS-IL HACAR)
Siirt İlçe Merkezinin güneyinde 4 kilometre uzaklıktaki yoldan Botan Vadisi’ne bakan dik yamaçtadır. Bu mağaranın milattan önceki dönemlere ait olduğu söylenir. Nergis çiçekleri ilkin bu mağaranın bulunduğu sarp kayalıklarda açtığı için, bahar mevsiminde çiçek toplamak için giden gençlerle dolar, taşardı. SİİRTLİ GENÇLER AÇISINDAN RASULHACAR, BİR NEVİ AŞK MABEDİYDİ! Topladıkları nergisleri nişanlılarına gönderirlerdi.
BOTAN ÇAYI (ULU ÇAY) VEYA (MAYLIKBİR)
Siirtçe lisanında adına (MAYLIKBİR) denilen, resmi adı ULUÇAY olan ve yaygın adıyla BOTAN olarak bilinen bu akarsu Türkiye’nin dördüncü büyük su toplama alanıdır. Botan Çayı vadisi Türkiye’nin en dik ve sarp vadilerindendir. Yılın belli dönemlerinde Botan Çayında rafting ve kano sporu yapılmaktadır. Botan çayı üzerinde son yıllarda barajlar kurulmakta olup, kurulacak baraj sayısının bir düzineyi geçebileceği belirtilmekte.
Siirtlilerin balık avlama için en çok gittikleri, yılda en az 5-10 kişinin boğulduğu akıntısı yüksek bir su. Dicle Nehriyle birleşir ve suları Şaddül Arab’a kadar ulaşır.
TÜRBE HÖYÜK KAZILARI
Siirt İl Merkezinde 30 kilometre uzaklıkta, Eruh yolu üzerindedir. Botan çayının kıyısında oldukça geniş bir alana yayılmış bir yerleşim yeridir. Bu türbe höyükteki kazılarda çanak, çömlek ve bileziklerin yanı sıra akat dilinde yazılmış kil tabletler bulunmuştur.
ÇARPIRAN (DÖRT ULULULAR) KÖPRÜSÜ
Baykan ilçesinin 3 kilometre doğusunda, Bitlis çayı üzerinde. Kesme taş ve moloz taştan yapılan köprünün 16-17 yüzyıla tarihlendiği düşünülmektedir. Köprü 2006 yılında restore edilmiştir.
CAS EVLERİ
Siirt’in kendine özgü yapı malzemesi ile yapılan bu evler çevreye zarar vermeyen doğal malzemelerden üretildikleri için çevre dostu yapılardır. Beyaz Şehir Siirt görünümünü bu evlerden almıştır.
Cas evlerin yapımında kullanılan CAS’IN üretildiği adlarına EVETİN denilen ocaklar artık kalmadığı için cas evlerin yapımı sona ermiştir. Şehrin eski kesimindeki cas evler ise zaman içinde yok olacak ve CAS EVLER NOSTALJİ OLACAKTIR.
SABATLAR
Yöreye özgü bir mimari öğeler olan Sabatlar kemer şeklinde olup en büyük özellikleri üzerlerinde ev inşasına izin vermesidir. Sabatlar bizleri yazın güneşin kavurucu sıcağından, kışın kar ve yağmurundan koruyan geçitlerdir.
TERS LALE
Şirvan ilçesinin yüksek kesimlerinde sıkça rastlanan bir çiçek türüdür. (AĞLAYAN GELİN) adıyla da bilinir. Ters lale, dünyada çok az yetişen nadide endemik bir çiçektir. Bu çiçeğe Asurlular her sabah göbeğinden su damlattığı için (AĞLAYAN LALE) adını vermiş ve kutsal saymışlardır.
Evliya Çelebi Seyahatname’sinde Siirt’le ilgili bölümünde “Siirt (Sırt) yöresinde özellikle Kış aylarında karın erimesi ile birlikte açan nadide çiçek türleri adeta baharı müjdeler” demektedir.
Ters Lalenin sarı, turuncu ve kırmızı renklerde olanları vardır.
