Nöbetçi Eczaneler
-Tarihi dönemlerde, Siirt; dünyanın en eski ve önemli ticaret yollarının güzergahında yer alıyordu. Bu durum bilinen tarih olarak da milattan önce yaklaşık 2 bin yıllarında kurulmuş ve neredeyse 4 bin yıllık tarihi bir geçmişe sahip olan tüccar millet Asurilere kadar dayanıyordu.
-Siirt; güneyindeki verimli hilal olan Mezopotamya’yı Van Gölü çevresindeki, yine yaklaşık milattan önce 900’lü yıllarında kurulmuş Urartular ve 600’lü yıllarda kurulup doğudaki geniş bölgelerle birlikte bütün Anadolu’ya hükmeden Persler başta olmak üzere, Anadolu’nun doğusundaki çeşitli kültür bölgelerine bağlayan önemli ticaret kavşaklarından biri durumundaydı.
-Bu nedenle o dönemlerde Siirt’in yakın çevresinde bulunan ve eski ticaret yolları üzerinde yer alan birçok büyük mağara konaklama amacıyla han şeklinde kullanılmıştır.
-Konakla amacıyla, tüccarların geceledikleri en bilinen mağaralar olarak yerel tabirle Gernave dediğimiz ve baraj suları altında kaldığı için hatıralarda yaşayan Billoris (Sağlarca) kaplıcası yolunda bulunan Han’ıl Esved (Siyah Han) ile eski Hesta kaplıcası yolundaki Pireder yakınlarında Botan’ın Dicle’ye karıştığı yerde oluşan güçlü girdaptan dolayı, girdabın olduğu yerdeki han anlamına gelen, Gerre Han’eye, han tabirinin kullanılması önemli birer göstergedir.
-Yine Botan Kanyonu’nun anıtsal kayası taşbaşı ve deliklitaşın yanıbaşındaki çok odalı geniş mağara gibi çok sayıda mağara, Han ıl Esved ve tarihi Akabe yolu ile Siirt’e ulaşan ana ticaret güzergahının bir kolu üzerinde bulunmaktadır.
-Sarp ve derin geçit anlamına gelen Akabe yolu’nun derin Botan vadisi boyunca Siirt’e ulaşması, geniş Dicle vadisi üzerinden Siirt yakınlarına ulaşan ticaret kervanlarının yüksek ve sarp dağları aşmasını kolaylaşmıştır.
-Öte yandan, kanyon şeklindeki derin ve kuytu Botan vadisi, kış aylarında bile, rüzgar ve soğuğu keserek kervanların geçişini kolaylaştırmıştır.
-Kalın kireç tabakaları halindeki taşların arasındaki suların kireci çözmesi sonucu oluşan koca koca mağaralar, yağıştan korunmak için sığınmanın yanı sıra, birer konaklama yeri olarak kullanılmıştır.
-Bu mağaralar, kireçtaşlarının kolay aşındırılmasının sayesinde insan eliyle daha da genişletilerek, galerilerle birbirine bağlanan mutfak ve odalar şeklinde tesis edilmiştir.
-Tarihi Ticaret Yolu güzergahında bulunan “Han’ıl Esved”; bu mağaraların içinde en tanınmışı ve bilinenidir.